Verimsiz Çalışmak

"Bir idareci için mesele çalışmak değil, çalıştırmaktır, nasıl ki hiçbir kaptan kürek çekmez."

Büyük Amerikan imalat fabrikalarından birinin yönetim kurulu üyeleri kâr ve zarar hesaplarını incelerken, fabrika müdürünün aylığına takılmışlar ve bunu bir hayli indirmenin mümkün olacağını düşünmüşler. İçlerinden iki kişi seçerek fabrika müdürü denen bu adamın neler yaptığını bir görme­lerini ve ondan sonra bu konuda karar verilmesini kabul et­mişler.

İki kişilik heyet bir sabah sessizce fabrikaya gitmiş ve fab­rika müdürünün odasına girmiş. Gördükleri manzara şu ol­muş:

Fabrika müdürü ağzında piposu, ayakları masanın üstün­de, etrafa halka halka dumanlar yaymakla meşgul. Masanın üstünde ne bir dosya ne bir kâğıt, hiçbir şey yok.

Bir müddet kendisi ile oradan buradan konuşan heyet üyeleri bu müddet zarfında müdürün hiçbir işle meşgul ol­madığını ve yalnız birkaç basit telefon konuşması yaptığını görmüşler.

Heyet aldığı intihadan memnun idare meclisine fabrika müdürü denilen zatın yanında bulundukları üç küsur saat

zarfında hemen hemen hiçbir şeyle meşgul olmadığım ve bu bakımdan böyle basit bir iş için verilen yıllık 140.000 dolar­dan en aşağı üçte iki nispetinde bir tasarruf sağlanabileceğini söylemiş.

Tabii fabrika müdürü bu indirmeye razı olmamış, işten ay­rılmış.

Yeni maaşla çalışmayı kabul eden birçok istekli arasından bir zat yeni fabrika müdürü tayin edilmiş.

Üç ay sonra idare meclisine gelen imalat istatistiklerinde az, fakat dikkati çekecek kadar bir düşme başlamış, "Fabrika müdürü yenidir, tabii bu kadar acemilik olur/' demişler.

Altıncı ayın sonunda istatistik eğrisi bir hayli düşmüş. Eski heyet azaları yeni fabrika müdürünü odasında ziyaret etmişler. Adamcağız, kan ter içinde, bir elinde telefon, öteki eli evrak imzalamakla meşgul, başıyla gelenlere oturmalarını işaret etmiş. Gelen giden o kadar çok ki, adamla doğru dü­rüst konuşmaya bile imkân olmamış. Fakat heyetin kanaati şu olmuş: "Böyle canla başla çalışan bir adam başta olduğu müddetçe işlerin düzelmemesi için hiçbir sebep yoktur, biraz daha bekleyelim/'

Sene sonu gelmiş, her zaman kâr eden fabrikanın bilanço­su zararla kapanınca idare meclisi üyeleri birbirine girmişler ve işi yeniden incelemeye başka bir heyeti memur etmişler.

Yeni heyet müdürün odasına değil, fabrikaya gitmiş ve iş başında bekleyen insanlar görmüş. Sebebini sormuş. Aldıkla­rı cevap şu:

"Hususi bir döküme başlayacağız, fabrika müdürü "ben gelmeden başlamayın' dedi, biz de bekliyoruz. Herhalde elektrik atölyesinden bir türlü ayrılmaya vakti olmadı."

O sırada gözleri, yaşlı bir ustabaşıya ilişmiş. Adamı şöyle bir kenara çekmişler ve fabrikanın eskiye nazaran kötü çalışmasının sebeplerini sormuşlar

Yaşlı ustabaşı içini boşaltmak ihtiyacını uzun zamandır hissetmiş olacak ki, "Baylar," demiş, "eski müdürümüz te­ferruatla uğraşmaz, ileriye ait planlar yapar, işi bize bırakır biz de normal zamanlarda onu rahat bırakırdık. Ani, içinden çıkamayacağımız olağanüstü bir problemle karşılaştığımız zaman ancak ona başvururduk ve o zaman da bilirdik ki, o bizim bu müşkülümüzü çözecek. O hakiki fabrika müdürü idi. Güler yüzlü idi, piposunu içer, bizle şakalaşır, fakat hepi­miz için düşünürdü. Şimdiki müdür de çok dürüst, iyi niyet sahibi, hatta çok daha çalışkan bir adam. Fakat o hiçbirimi­ze inanmıyor, her işin kendisi tarafından görülmesini istiyor. Yani o, bizim yerimize ustabaşılık yapıyor, tabii biz de amele çavuşu mertebesine düşüyoruz. Haydi neyse, buna da aldır­mayalım, ama fabrika müdürlüğü boş kalıyor. Elinde piposu, ileriyi görmeye çalışan, tedbir alan, düşünen

adamın yerinde kimse yok."

Eski fabrika müdürünü tekrar oraya getirmek isteyen ida­re meclisi, bir senelik acı tecrübesinden sonra 140.000 yerine 150.000 dolarla onu ancak gelmeye razı etmiş.

1904 Rus-Japon Harbende, Japon taarruzu sabahı çadı­rında uyuyan Japon başkumandanı ile zaferden sonra temas eden Amerikalı gazetecilerin, böyle hayati bir anda işbaşında bulunmamasının sebebini sormaları üzerine başkumandanın verdiği cevap oldukça meşhurdur:

'Taarruzları yardımcılarım idare eder, ben geri çekilmeleri idare ederim, çünkü zor olan odur!"

İnsan Mühendisliği kitabından alıntıdır.....